donderdag 11 december 2008

Slecht gemaakt tentamen

Inleiding
Als adviseur bij het Instituut voor Facility Management van de Hanzehogeschool kreeg ik de vraag om me eens te buigen over de slechte resultaten van een aantal eerstejaars tentamens. Het gaat om de vakken "Management van de Facilitaire Organisatie" (MFO1 en MFO2). Beide vakken zijn getoetst via een meerkeuzetentamen met 60 vragen en voor beide vakken heeft slechts ongeveer 30% van de studenten het tentamen gehaald.
De docenten geven dit vak voor de eerste keer en zijn erg geschrokken van dit resultaat. Vorig cursusjaar waren de resultaten bij een andere docent echter niet beter.

Eerste analyse
Het tentamen is eerst statistisch geanalyseerd, waaruit bleek dat er een aantal mogelijk "slechte" vragen in zat. Die vragen zijn door de docenten opnieuw bekeken en een aantal van die vragen is geschrapt. Bijvoorbeeld omdat de vraagstelling bij nader inzien toch wat onduidelijk was of omdat er meerdere juiste antwoorden waren. De docenten zijn er van overtuigd dat de vragen die overbleven allemaal van het juiste niveau zijn, en dat een student die de stof echt bestudeerd heeft het tentamen zou moeten kunnen halen. Deze herziening leverde echter nauwelijks meer voldoendes op dan de eerste ronde.

Met de docenten heb ik toen afgesproken om in een panelgesprek met studenten hun visie op het tentamen te bespreken. Dat gesprek was op 10 december en leverde niet alleen informatie over de visie van de studenten op het tentamen, maar ook op het bijbehorende boek (Keuning, D., Grondslagen van het management, Stenfert Kroese, Groningen, 3e druk) en de colleges. Overigens waren er slechts 7 studenten aanwezig. Nog geen 10% van het aantal studenten dat het tentamen niet haalde.

Mening van de studenten (en vervolgens mijn mening daarover)

Over het tentamen vonden der studenten dat:
  • De vraagstelling onduidelijk is.
  • De cesuur is te streng: 25% goed (gokkans) is een 1, en vanaf daar lineair naar een 10 bij alles goed.
  • Er veel stellingvragen (stelling I en II, welke is juist/onjuist?).
  • Het tentamen slordig opgeteld is (één vraag kwam tweemaal voor; veel typefouten; veel vragen die ook in het vorige tentamen gesteld werden).
  • Er was geen proeftentamen.

Over het boek en de colleges vonden de studenten dat:

  • Het taalgebruik in het boek en ook tijdens de colleges is moeilijk toegankelijk voor eerstejaarsstudenten, het sluit niet aan bij het taalgebruik op havo of mbo. Het boek is ronduit saai.
  • Niet alle stof is tijdens de colleges behandelde en van de colleges is geen dictaat beschikbaar (wel PowerPoint presentaties). Op het tentamen werden ook vragen gesteld waarvan het antwoord niet in het boek, maar wel in de college aan de orde is gekomen.
  • Veel studenten hebben minder tijd besteed om het vak te bestuderen dan er in de vorm van credits voor staat. Alléén de aanwezige tweedjaarsstudenten (die het tentamen al voor de derde keer gedaan hebben) hebben er ongeveer genoeg tijd in gestopt. De rest komt aan ca. 70%, een minderheid tot niet meer dan 35% van de volgens de studielast benodigde tijd.

Mijn mening en wat feiten

  • Het boek heb ik (nog) niet bekeken, maar de tentamens wel. Het taalgebruik vind ik typisch "beleidstaal" en ik kan me voorstellen dat eerstejaarsstudenten moeite hebben om dat te begrijpen. Maar het is wel de taal van vak waarvoor ze worden opgeleid (facilitair manager).
  • Het aantal te bestuderen pagina's is minder dan 5 per uur (op basis van de gedefinieerde studielast)
  • Het tentamen bevat geen taal- of spelfouten (op een enkel ontbrekend trema en een paar discutabele koppelstreepjes na). Wel komt in het tentamen MFO2 inderdaad één vraag tweemaal voor: vraag 2 is exact gelijk aan vraag 13.
  • In de uitwerking die ik van de docenten kreeg is bij elke vraag de bron vermeld. Veel vragen komen uit de bij het boek behorende vragenbank (op internet en/of het boekje met oefenvragen), een groot aantal andere vragen is kennelijk ontleend aan het tentamen van november 2007.
  • Het (ongecorrigeerde) tentamen MFO1 bevat 12 "stellingvragen"; het tentamen MFO2 één.
  • Er was inderdaad geen proeftentamen, maar wel een uitgebreide vragenbank waaruit een groot deel van het tentamen werd samengesteld.
  • De docenten geven aan dat inderdaad niet alle stof tijdens de colleges behandeld is. Dit is een bewuste keuze van de docenten en de studenten werden daarover geïnformeerd.

En nu...?

In het gesprek met de docenten gaven zij aan graag bereid te zijn de studenten die daar behoefte aan hebben extra te ondersteunen voor het hertentamen. Maar wat voor ondersteuning zou dat dan moeten zijn en is het eigenlijk een redelijk alternatief? Nu nog repareren wat er tijdens de lesweken kennelijk fout is gegaan? En het hertentamen is al over een paar weken, er is dus ook weinig reparatietijd. De studenten gaven op dit punt aan behoefte te hebben aan een techniek om een "lastig" boek te bestuderen en om te leren actief te luisteren naar een "lastig" college. Voorbeelden, opgaven en opdrachten waarmee de stof voor hen tot leven komt en waardoor je leert een (tentamen)vraagstelling goed te interpreteren.

Of is er toch aanleiding om de beoordeling van het tentamen te wijzigen? Meer punten per goed antwoord en/of aanpassen van de cesuur.

Ben ik nog onderzoeksvragen vergeten? Ik ben in ieder geval beniuewd naar jullie reacties, ik kan nieuwe inzichten goed gebruiken.


8 opmerkingen:

sanderschenk zei

Geef de docenten in ieder geval het volgende advies: gebruik een ander boek! Ik heb zes jaar ervaring als managementdocent in Rotterdam en ken de boeken van Keuning uit eerste hand. Maar dan niet voor eerstejaars, maar voor vierdejaars en post-hbo studenten. Zelfs die kwamen er niet doorheen: gortdroog, moeilijk geschreven en nauwelijks praktijkvoorbeelden. Dit voorschotelen aan eerstejaars is vragen om ellende.

Vlak verder ook niet uit dat bij een eerstejaarstentamen de studenten ook nog ontzettend moeten wennen aan het verschijnsel zelfstandig studeren. Zeker de eerste paar tentamens willen nog wel eens onderschat worden. Hopen dat de tweede kans beter gemaakt wordt.

Erwin de Beer zei

Bedankt Sander, goed om te weten dat zelfs 4e-jaars Keunig erg lastig vinden. En helemaal eens met de tweede opmerking.

Unknown zei

Hoi Erwin, lijkt mij een goed argument voor twee zaken:

- Maak het tentamen vooraf, en richt het onderwijs daar op in. Niet omgekeerd.
- Laat het tentamen vooraf checken.

Ik heb de indruk dat het eerste zeker niet, en het tweede vermoedelijk niet is gebeurd. Overigens ondervang je met het tweede niet dat de docenten te hoog inzetten, maar je kunt wel verifiëren of een tentamen 'maakbaar' is, of althans het maakbaarder maken.

Natuurlijk heb je daar op dit moment weinig aan. Ik heb persoonlijk een gezonde tegenzin tegen de cesuur aanpassen, maar misschien kun je in deze situatie weinig anders.

Hilleke06 zei

Ik heb een kleine mededeling, in het tentamen van MFO 1 is wel een vraag die tweemaal voorkomt. Het enige verschil tussen de twee vragen zijn de antwoordmogelijkheden. Hoe en wat precies weet ik niet meer, maar uit mijn hoofd gaat het om de vragen 3 en 20.

Unknown zei

Er is blijkbaar veel te doen om de tentamens MFO. Als student voel ik mij geroepen om hier mijn mening over te geven. Ik kan dan echter alleen putten uit mijn eigen ervaring en wat ik om mij heen zie gebeuren.

De argumenten die zijn aangedragen, als:
- vragen komen 2x voor
- veel dezelfde vragen (stellingen etc)
Beschouw ik als weinig zinvol.
Op het moment dat een vraag een aantal maal in het tentamen zit, kun je ook net zo makkelijk 'punten pakken'.

En wat betreft de stellingvragen, hier wordt gewoon getoetst of je de stof beheerst.

Vraag studenten maar eens op de man of hoeveel tijd ze daadwerkelijk aan het vak besteed hebben. Zijn de studenten bijvoorbeeld bij de colleges geweest?
Ik durf te voorspellen dat het antwoord op beide vragen 'weinig' is.
Studenten moeten eens gaan studeren i.p.v. om de haverklap te klagen dat alles zo moeilijk is.
In de toekomst zul je wel vaker met 'gortdroge' of 'saaie' teksten in aanraking komen.
Op het moment dat vierdejaarsstudenten zelfs nog moeite hebben met het boek durf ik te stellen dat dat ook wat zegt over het niveau van de studenten.

Het lijkt wel of de middelmaar regeert.

Om kort te gaan.
Studenten moeten pas serieus genomen worden op het moment dat zij de stof en docenten ook serieus nemen. Geen aanwezigheid bij college en een onvoldoende? Jammer dan, volgende keer maar eens je best doen.

Wat wel kan helpen is om studenten te helpen bij het lezen van Keuning. Hoe haal je de kern nu uit de tekst? Wat zijn de belangrijke punten etc.?

Maartje zei

Ik zou graag even willen reageren op Willem.
Ik vind het incorrect dat hij dit zomaar suggereert!
Ik ben een eerste jaars student, ik heb alle lessen van MFO gevolgd juist omdat ik dit een moeilijk vak vond. Verder heb ik elke bladzijde gelezen van het boek en er wel degelijk aandacht aan besteed.

Ik heb helaas een 5.2, waar ik zeer van baal. Wat hier de precieze reden van is weet ik echt niet, maar ik kan wel zeggen dat ik er wel degelijk tijd in gestoken heb.

Unknown zei

@ Maartje,

Ik kan me voorstellen dat mijn toon wat hard en bot overkomt. In jouw geval is dat niet de bedoeling.
Het probleem wat ik echter in mijn omgeving zie, is dat er nog teveel studenten zijn die simpelweg niet studeren en wel moord en brand schreeuwen op het moment dat er een onvoldoende wordt gehaald.
En die studenten moeten gewoon eens een aan de slag gaan i.p.v. de mogelijkheid krijgen om weer te evalueren en daarin ook de reden tot excuus vinden.

Zoals ik jouw verhaal lees zou het zinvol zijn om 'te leren' hoe je een tekst van Keuning tot je moet nemen. Door alles te lezen heb je hard gestudeerd, maar het klinkt een beetje cru maar effectief was het niet.
Op het moment dat je duidelijk wordt 'wat' de kern is, moet het echt mogelijk zijn om een voldoende te halen.

Ice zei

Na aanleiding van de tentamens wil ik hierop ook even reageren.

Ik ben het gedeeltelijk eens met de reactie van Willem, er zullen genoeg studenten zijn die er te weinig tijd in stoppen en dit als een kans zien om te klagen. Laten we ons toch proberen te richten op de mensen die wel hun best hebben gedaan.

Toch heb ik het tentamen ook gemaakt en deze was lastig zelf heb ik een 5,2 gehaald dit is natuurlijk zonde. Wat me echter verbaast is dat er achteraf nog vragen uit het tentamen zijn gehaald om wat voor reden dan ook. Dit kan voor sommige mensen die net een onvoldoende hebben gescoord een nadeel zijn. Daarnaast vind ik de gestelde normering erg hoog. (vooral als in een tentamen achteraf nog vragen weghaald worden of weggelaten worden), dit duidt alleen maar op een slecht tentamen.

Voor de rest wil ik aangeven dat de lesstof/boek erg saai is, desondanks vind ik dat de colleges slecht aansluiten op de kern van de tentamens MFO.